تهیه شده توسط: گروه محتوایی تفاوتچی نویسنده: امین فتحی
با یکی از چالش‌هایی که کودکان مبتلا به اوتیسم روبرو هستند، نحوه برقراری ارتباط و تعامل با اطرافیان است. بسیاری از این کودکان ارتباط برقراری با افراد جدید را دوست ندارند و قرار گرفتن در محیط‌های جدید و ناشناخته برای آنها ناخوشایند است. به همین دلیل، گفتاردرمانی کودکان مبتلا به اوتیسم مورد بررسی و بحث قرار می‌گیرد. این روش درمانی، بهبود ارتباطات زبانی، غیرکلامی و اجتماعی این کودکان را تسهیل می‌کند و به حدی مشکلات گفتاری آنها را حل می‌کند.
مشکل گفتار در کودکان مبتلا به اوتیسم
نوع مشکلاتی که در حالت کودکان مبتلا به اوتیسم وجود دارد کاملاً متفاوت است. برخی از این کودکان قادر به صحبت کردن نیستند، در حالی که برخی دیگر عاشق صحبت کردن هستند، اما درک زبان بدن و حالات صورت هنگام صحبت کردن با دیگران را دچار مشکل می‌کنند.
برنامه‌های گفتاردرمانی برای کودکان مبتلا به اوتیسم با ارزیابی‌های فردی توسط متخصصان گفتاردرمانی شروع می‌شود. این ارزیابی‌ها به منظور شناسایی نقاط ضعف و قوت هر کودک انجام می‌شود، سپس برنامه‌های درمانی بر اساس این ارزیابی‌ها اجرا می‌شود.
اهداف گفتاردرمانی در کودکان مبتلا به اوتیسم
از مهم ترین اهداف انجام گفتار درمانی در کودکان مبتلا به اوتیسم می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بهبود زبان گفتاری
- یادگیری مهارت‌های غیرکلامی مانند حرکات صورت یا استفاده از دست‌ها
- یادگیری نحوه‌ی برقراری ارتباط با استفاده از تصاویر و یا دیگر روش‌ها
- تقویت عضلات دهان، فک و صورت
- ایجاد صداها و هجاها به صورت صحیح و واضح
- تطابق احساسات با حالات صورت
- درک زبان بدن
- پاسخگویی به سوالات
- تطبیق عکس‌ها با کلمات
- ایجاد لحن در صدا
شرایط گفتاردرمانی در کودکان مبتلا به اختلالات طیف اوتیسم
گفتاردرمانی می‌تواند با استفاده از روش‌های متنوع و با توجه به نیازهای فردی کودک، در محیط‌ها و شرایط مختلف اجرا شود. به عنوان مثال:
۱. کلینیک‌های خصوصی که به طور اختصاصی برای کودکان مبتلا به اوتیسم فعالیت می‌کنند.
۲. مراکز کاردرمانی فعال در این حوزه.
۳. برنامه‌های فردی در محیط مدرسه.
۴. استفاده از روش‌های درمانی در خانه با همکاری والدین.
با توجه به نوع مشکلات ارتباطی، ممکن است نیاز به جلسات فردی، گروهی و یا ترکیبی از هر دو باشد.
انواع تمرین موثر در گفتاردرمانی کودکان اوتیسم
گفتاردرمانگر در این زمینه می‌تواند به شما کمک بسیار زیادی کند، اما در تمام موارد زیر می‌تواند بسیار مفید باشد:
تقلید صدای حیوانات
بیشتر کودکان مبتلا به اوتیسم حیوانات را دوست دارند و به صدای حیوانات پاسخ می‌دهند. با استفاده از این علاقه، می‌توان آنها را تشویق کرده و به تقلید صدای حیوانات مختلف پرداخت. تقلید صدای حیوانات نقش مهمی در یادگیری آوایی کودکان اوتیسم دارد.
آموزش کلمات ضروری
کودکان مبتلا به اوتیسم اغلب دایره واژگان کمی دارند، بنابراین در مراحل اولیه درمان، باید به آنها کلمات پرکاربرد مانند "پدر"، "مادر"، "کمک" و سایر واژگان ضروری آموزش داده شود. یادگیری هر کلمه جدید برای کودکان مبتلا به اوتیسم می‌تواند چالش برانگیز باشد، بنابراین در مسیر یادگیری واژگان جدید باید صبر و حوصله داشت.
والدین می‌توانند در هنگام غذاخوردن یا بازی کردن، با تکرار نام غذاها یا وسایل بازی، کودک را به استفاده از کلمات جدید تشویق کنند.
استفاده از جایزه برای تشویق پیشرفت‌های مثبت
تشویق و ارائه جایزه جزئی بسیار مهم از تمرینات گفتاردرمانی کودکان اوتیسم است. بسیاری از کودکان مبتلا به اوتیسم، به ویژه کودکانی که اوتیسم خفیف تا متوسط دارند، به خوبی به تشویق‌ها و جوایزی که برای آنها تعبیه شده‌اند، پاسخ می‌دهند و سعی می‌کنند با توجه به جوایزی که در انتظارشان است، پیشرفت کنند. جوایز می‌تواند شامل یک تکه شکلات، بستنی، تماشای تلویزیون یا انجام بازی‌های مورد علاقه آنها باشد.
خواندن داستان‌های کوتاه
تاخیر در گفتار یکی از مشکلات شایع کودکان مبتلا به اوتیسم است. برای بهبود مهارت‌های کلامی، خواندن داستان‌ها یک روش محبوب در کودکان است. داستان‌های شعرگونه با قافتاخیر در گفتار یکی از مشکلات شایع کودکان مبتلا به اوتیسم است. برای بهبود مهارت‌های کلامی، خواندن داستان‌ها یک روش محبوب در کودکان است. داستان‌های شعرگونه که دارای قافیه‌های موزون هستند، می‌توانند کودک را تشویق به ادای کلمات و جمله‌ها کنند.
در انتخاب کتاب داستان، کتاب‌هایی با عکس و تصاویر رنگی و بزرگ باید انتخاب شوند. در حین خواندن داستان، می‌توانید به تصاویر اشاره کنید و با ذکر نام مربوط به عکس، توصیف کوتاهی از آن داشته باشید.
نکات مهم
سن مناسب برای تمرینات گفتاردرمانی چه سنی است؟
براساس تحقیقات انجام شده، کودکانی که از سنین پایین‌تر تمرینات گفتاردرمانی را دریافت می‌کنند، نسبت به سایر کودکان مبتلا به این اختلال در بزرگسالی کمتر با مشکلات برقراری ارتباط کلامی مواجه می‌شوند. بنابراین بهتر است که به محض تشخیص اختلال اوتیسم در فرزندتان به دنبال درمان‌های تخصصی و حرفه‌ای برای کودک خود باشید.
آیا گفتار درمانی می‌تواند بهبود قابل توجهی در مهارت‌های گفتاری و زبانی کودکان اوتیسم برای همیشه به همراه داشته باشد؟
برای هر کودک اوتیسم، پیشرفت و بهبود در مهارت‌های گفتاری و زبانی ممکن است متفاوت باشد. برخی کودکان ممکن است پیشرفت قابل توجهی را در مدت کوتاهی تجربه کنند، در حالی که برای دیگران، پیشرفت درازمدت و مداومت در تمرینات گفتاری و زبانی نیاز دارد. مهمترین نکته این است که گفتار درمانی به کودکان اوتیسم کمک می‌کند تا مهارت‌های ارتباطی و گفتاری خود را بهبود بخشند و بتوانند بهتر با دیگران ارتباط برقرار کنند.
چه نوع فعالیت‌ها و تمریناتی در گفتار درمانی استفاده می‌شود؟
تمرینات گفتاری و زبانی، تمرین تلفظ، تمرین تفهیم زبانی و تمرینات ارتباطی از جمله فعالیت‌هایی هستند که در گفتار درمانی استفاده می‌شوند.
چه مدت زمانی برای گفتار درمانی در کودکان اوتیسم نیاز است؟
مدت زمان مورد نیاز برای گفتار درمانی ممکن است بر اساس نیازهای ویژه هر کودک متفاوت باشد. اما در بیشتر موارد، گفتار درمانی به صورت منظم و به طور مداوم برای مدت زمانی طولانی (مثلاً چند سال) ادامه می‌یابد.
در نهایت….
گفتار درمانی در کودکان اوتیسم در واقع روشی برای بهبود مهارت گفتاری و زبانی است تا از این طریق بتوانند با دیگران ارتباط بهتریداشته باشند. دقت داشته باشید که از مهمترین فعالیت‌ها در گفتار درمانی برای این کودکان شامل تمرینات گفتاری و زبانی، تمرین تلفظ و تمرینات ارتباطی استفاده می‌شود، اما پیشرفت آن در هر کودک کاملاً متفاوت است.
