ام اس (MS) چیست؟

                                                            تهیه شده توسط: گروه محتوایی تفاوتچی            نویسنده: امین فتحی

بیماری مولتیپل اسکلروزیس (MS) باعث آسیب رشته‌های عصبی در سیستم عصبی مرکزی می‌شود. این بیماری می‌تواند در طول زمان باعث مشکلات بینایی، ضعف عضلانی، نقص تعادل و بیحسی شود. چندین روش درمان دارویی می‌تواند به کاهش آسیب عصبی و کند کردن پیشرفت بیماری کمک کند.

مولتیپل اسکلروزیس (MS) چیست؟

مولتیپل اسکلروزیس (MS) یک بیماری خود ایمنی است که در این بیماری، سیستم ایمنی بدن به طور اشتباه به سلول‌های سالم حمله می‌کند. در افراد مبتلا به MS، سیستم ایمنی به سلول‌های محافظ غلاف میلین که اعصاب مغز و نخاع را در بر می‌گیرد حمله می‌کند.

حمله به غلاف میلین باعث قطع سیگنال‌های عصبی از مغز به سایر قسمت‌های بدن می‌شود و این آسیب ممکن است بر مغز، نخاع و چشم تأثیرگذار باشد.

در مورد مولتیپل اسکلروزیس، چهار نوع زیر وجود دارد:

سندرم جدا شده بالینی (CIS):

هنگامی که فردی اولین دوره علائم ام اس را تجربه می‌کند، ارائه‌دهندگان مراقبت بهداشتی اغلب آن را به عنوان CIS دسته‌بندی می‌کنند. لازم به ذکر است که همه افرادی که CIS دارند، به مولتیپل اسکلروزیس مبتلا نمی‌شوند.

ام اس عود کننده-فروکش کننده (RRMS): این یکی از شکل‌های رایج ترین مولتیپل اسکلروزیس است. افراد مبتلا به RRMS دوره‌های شعله ور شدن علائم جدید یا تشدید آن‌ها را تجربه می‌کنند که به عود یا تشدید نیز معروف است. این دوره‌ها راه‌های بهبودی (زمانی که علائم ثابت یا کاهش می‌یابند) را نیز دنبال می‌کند.

ام اس پیشرونده اولیه (PPMS):

افراد مبتلا به PPMS علائمی دارند که به آرامی و بدون دوره عود یا بهبودی تدریجی بدتر می‌شوند.ام اس پیشرونده ثانویه (SPMS): در بسیاری از موارد، افرادی که در ابتدا با RRMS تشخیص داده شده‌اند، در نهایت به SPMS پیشرفت می‌کنند. در ام اس پیشرونده ثانویه، تجمع آسیب عصبی ادامه می‌یابد و علائم به تدریج بدتر می‌شوند. اگرچه ممکن است هنوز برخی از دوره‌های عود یا تشدید را تجربه کنید (هنگامی که علائم افزایش می‌یابد)، دوره‌های بهبودی بعدی (زمانی که علائم ثابت یا کاهش می‌یابند) را ندارید.

چه چیزی باعث مولتیپل اسکلروزیس (MS) می شود؟

تاکنون، کارشناسان نمی‌توانند با اطمینان بگویند که چه عواملی باعث ایجاد مولتیپل اسکلروزیس می‌شوند. تحقیقات در حال ادامه است تا به شناسایی عوامل ایجادکننده این بیماری کمک کند.

عواملی که ممکن است در ایجاد ام اس نقش داشته باشند عبارتند از:

قرار گرفتن در معرض برخی ویروس‌ها یا باکتری‌ها: برخی تحقیقات نشان می‌دهد که از طریق قرار گرفتن در معرض برخی عفونت‌ها (مانند ویروس اپشتین بار) ممکن است در مراحل بعدی زندگی به ام اس مبتلا شویم.

محل زندگی: محیط زندگی شما می‌تواند نقشی در خطر ابتلا به ام اس داشته باشد. برخی مناطق جهان نرخ بالاتری از این بیماری نسبت به سایر نقاط جهان دارند. نواحی دور از خط استوا نرخ بیشتری از ام اس را تجربه می‌کنند. این ممکن است به دلیل کمتر دریافت نور خورشید در این مناطق باشد. افرادی که کمتر در معرض نور خورشید قرار می‌گیرند، سطح ویتامین D کمتری دارند که یک عامل خطر برای ابتلا به ام اس محسوب می‌شود.

عملکرد سیستم ایمنی بدن: مولتیپل اسکلروزیس به عنوان یک بیماری خود ایمنی شناخته می‌شود. پژوهشگران در تلاش هستند تا بفهمند چه عواملی باعث می‌شود سلول‌های ایمنی در برخی افراد به سلول‌های سالم حمله کنند.

جهش‌های ژنتیکی: داشتن یکی از اعضای خانواده که مبتلا به ام اس است، خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد. با این حال، هنوز به طور دقیق مشخص نیست که کدام ژن‌ها و چگونه در ایجاد مولتیپل اسکلروزیس نقش دارند.

علائم MS چیست؟

مشکلات بینایی – مانند نوریت بینایی (تاری و درد در یک چشم) – اغلب یکی از اولین علائم مولتیپل اسکلروزیس هستند. سایر علائم رایج عبارتند از:

• تغییرات در راه رفتن
• خستگی.
• از دست دادن تعادل یا هماهنگی.
• اسپاسم عضلانی
• ضعف عضلانی.
• گزگز یا بی حسی، به خصوص در پاها یا بازوها.

عوارض مولتیپل اسکلروزیس چیست؟

اگر ام اس پیشرفت کند، بدتر شدن علائم ممکن است منجر به عوارضی مانند:

• مشکل در راه رفتن که ممکن است منجر به نیاز به عصا، واکر یا ویلچر شود.
• از دست دادن کنترل روده یا مثانه.
• مشکلات حافظه
• مشکلات جنسی

 تشخیص MS

شرایط زیادی می‌توانند علائم عصبی مشابهی ایجاد کنند، بنابراین تشخیص دقیق گاهی اوقات دشوار است. برخی از افراد برای سال‌ها قبل از دریافت تشخیص نهایی، به چندین ارائه دهنده خدمات بهداشتی مراجعه می‌کنند. اگرچه این جستجوی مداوم خسته‌کننده است، اما مهم است که در تلاش برای یافتن پاسخ باشید. تشخیص و درمان ام اس در اسرع وقت می‌تواند به کند کردن پیشرفت بیماری کمک کند.

اگر ارائه دهنده خدمات بهداشتی اولیه شما مشکوک به ام اس باشد، باید به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید. متخصص مغز و اعصاب یک پزشک است که در درمان شرایط مربوط به سیستم عصبی شما، که شامل مغز و نخاع است، تخصص دارد.

جلوگیری از MS

درمان‌های اصلاح‌کننده بیماری، راه‌بردهای بسیار مؤثری برای کاهش تعداد عودها (یا حملات) هستند. همچنین، رهبری یک سبک زندگی سالم نیز اهمیت بسیاری دارد. انتخاب‌هایی که شما انجام می‌دهید، می‌توانند به کند کردن پیشرفت بیماری کمک کنند. همچنین، مراقبت خوب می‌تواند علائم شما را کاهش داده و کیفیت زندگی شما را بهبود بخشد.

تغییراتی که می‌تواند بهبود وضعیت شما را به همراه داشته باشد، عبارتند از:

۱. رعایت یک رژیم غذایی سالم:

هیچ رژیم غذایی جادویی برای ام اس وجود ندارد. متخصصان توصیه می‌کنند که یک رژیم غذایی متعادل را دنبال کنید که شامل میوه‌ها و سبزیجات به میزان کافی، غلات کامل، چربی‌های سالم و پروتئین‌های بدون چربی باشد. همچنین، باید مصرف قندهای اضافه، چربی‌های ناسالم و غذاهای فراوری شده را محدود کنید.

۲. ورزش منظم:

مولتیپل اسکلروزیس می‌تواند باعث ضعف عضلانی، از دست دادن تعادل و مشکلات در راه رفتن شود. تمرینات هوازی، انعطاف‌پذیری و تمرینات قدرتی برای کمک به قوی نگه داشتن عضلات و حفظ عملکرد بدنی ضروری هستند.

۳. مدیریت استرس:

استرس می‌تواند عوارض جسمی و روحی داشته باشد. همچنین، می‌تواند با خواب تداخل کند و خستگی مرتبط با ام اس را بدتر کند. بنابراین، مهم است که راه‌هایی برای مدیریت استرس پیدا کنید، مانند یوگا، مدیتیشن، ورزش و همکاری با یک مشاور سلامت روان.

۴. سیگار نکشید و مصرف الکل را محدود کنید:

سیگار و الکل با بدتر شدن علائم ام اس مرتبط هستند و می‌توانند پیشرفت بیماری را تسریع کنند. ترک سیگار به بهبود سلامت شما کمک می‌کند.

افسردگی در افراد مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس (MS) بسیار شایع است، به طوری که برخی از افراد به مداخله پزشکی نیاز دارند. در حقیقت، نیمی از افراد مبتلا به MS در یک مرحله از بیماری به شدت تحت تأثیر افسردگی قرار می‌گیرند.

ممکن است افسردگی ناشی از شرایط دشوار یا استرس باشد. درک اینکه چگونه ام اس، با احتمالی برای ناتوانی دائمی، می‌تواند باعث افسردگی شود، به راحتی ممکن است.

افسردگی ممکن است واقعا ناشی از MS باشد. تأثیر MS روی میلین عایق که اعصاب را فرا می‌گیرد و سیگنال‌های حسی را انتقال می‌دهد، می‌تواند اینگونه افسردگی را ایجاد کند.

همچنین، افسردگی از جمله عوارض جانبی برخی از داروهای استفاده شده برای درمان MS مانند استروئیدها یا اینترفرون است.