اختلال طیف اوتیسم یا ASD چیست؟

اختلال طیف اوتیسم یکی از اختلالات رشد رایج است که شامل نقص در تعامل و برقراری روابط اجتماعی، مشکل در پردازش ادراک، نوعی از اضطراب و رفتارهای تکراری است. این اختلال می‌تواند در هر سنی آغاز شود و معمولاً در دوران کودکی تشخیص داده می‌شود. اصطلاح "طیف" به معنای وجود رنگ‌های مختلف در یک طیف نوری، نشان‌دهنده این حقیقت است که علائم این اختلال در افراد مختلف با شدت و نوع‌های متفاوتی همراه است. بهترین روش درمان ASD، ترکیبی از مداخله‌های رفتاری و درمان‌های دارویی است.

اختلال طیف اوتیسم: چشم‌اندازی از علائم و ویژگی‌ها

اختلال طیف اوتیسم یک چشم‌انداز طیفی از علائم است که در افراد از خفیف تا شدید متغیر است. افرادی که علائم خفیف تا متوسط را تجربه می‌کنند، ممکن است دچار علائم آسپرگر باشند، اما هیچ دسته رسمی برای تشخیص نیست. افراد دچار اوتیسم ممکن است بی‌تفاوت به نظر برسند و به سختی با دیگران ارتباط عاطفی برقرار کنند. واکنش آن‌ها به تجربه‌های حسی نیز غیرعادی است، به عنوان مثال حواسشان با صدای چکه کردن شیر آب به شدت پرت می‌شود.

اختلال طیف اوتیسم در بسیاری از کشورها و در پیش‌زمینه‌های نژادی، قومی، مذهبی و اقتصادی دیده می‌شود. تخمین زده شده است که حدود یک درصد جمعیت جهان به اوتیسم مبتلا هستند. آمارها نشان می‌دهد که یکی از هر 59 کودک در ایالات متحده دچار اختلال طیف اوتیسم است. برای بهتر شدن شرایط کودکان دچار اختلال طیف اوتیسم، تشخیص زودرس و اقدامات درمانی مناسب بسیار مهم است.

علائم و مراحل اختلال طیف اوتیسم در DSM-5

DSM-5 معیارهایی برای تشخیص اختلال طیف اوتیسم ارائه کرده است که شامل دو دسته علائم زیر است:

نقص در برقراری روابط اجتماعی:
این علائم شامل عدم نشان دادن واکنش در تعاملات اجتماعی، استفاده غیرعادی از حرکات بدنی و تماس چشمی و علاقه نداشتن به جمع هم سن و سالان می‌شود.

رفتارها و علایق تکراری و محدود:
این علائق شامل استفاده از حرکات و عبارات خاص، اصرار بر روتین و یکنواختی، علاقه شدید به اشیای خاص و حساسیت کم یا زیاد به محیط حسی مانند بینایی، شنوایی یا چشایی است.

DSM-5 همچنین برای علائم مربوط به تعامل اجتماعی و رفتارهای تکراری و محدود، با توجه به شدت آن‌ها، سه مرحله از خفیف تا شدید تعریف کرده است. این علائم در مراحل اولیه رشد کودک ظاهر می‌شوند و می‌توانند منجر به نقص جدی بالینی در عملکرد اجتماعی، شغلی یا سایر حوزه‌های مهم زندگی شود.

تشخیص و مدیریت اختلال طیف اوتیسم

علائم اختلال طیف اوتیسم (ASD) معمولا از دو سالگی ظاهر می‌شوند و در صورت حاد بودن، ممکن است قبل از آن شناسایی شوند. اما افرادی که علائم نسبتاً خفیف دارند، ممکن است تا نوجوانی یا بزرگسالی به آن توجه نکنند. براساس مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری، اکثر کودکان با ASD بعد از چهار سالگی تشخیص داده می‌شوند و بیشتر آن‌ها توانایی ذهنی متوسط یا متوسط رو به بالا دارند.

در بعضی موارد، چالش‌های رفتاری در نوجوانی شدت می‌یابند، اما براساس DSM-5، اکثر موارد در کودکی یا نوجوانی بهبود می‌یابند. برخی افراد ممکن است تحت تعارضات ناتوانی ذهنی یا تاخیر تکاملی قرار گیرند. برای افرادی که در برقراری روابط اجتماعی مشکل دارند اما سایر علائم ASD را نشان نمی‌دهند، بهتر است به معیارهای اختلال تعامل اجتماعی (پراگماتیک) مراجعه کنند تا بهترین مدیریت و درمان را برای خود انتخاب کنند.

علل اختلال طیف اوتیسم (ASD)

دلیل دقیق اختلال طیف اوتیسم (ASD) هنوز مشخص نیست. با این حال، تحقیقات نشان می دهد که ترکیب ژنتیکی و عوامل محیطی در توسعه این اختلال نقش قابل توجهی دارند.

شواهد جدید نشان می دهد که ASD ممکن است به دلیل جهش های ژنتیکی مرتبط با سن بالا در مادر یا پدر در زمان تخمک گذاری رخ دهد. این جهش ها ممکن است منجر به گسترده شدن ناهنجاری هایی در سیستم عصبی شوند.

همچنین، ممکن است این اختلال ناشی از ناتوانی سلول های مغزی جنین در پیروی از الگوهای رشد طبیعی در مراحل اولیه توسعه باشد. این می‌تواند به ناهنجاری ساختار مغز و مدارهای عصبی که کنترل مهارت‌های اجتماعی، زبان، حرکت و سایر توانایی‌ها را دارند، منجر شود.

احتمال بروز ASD در مردان چهار برابر بیشتر از زنان است، احتمالا به دلیل قرار گرفتن جنین در معرض سطح بالای تستوسترون در رحم.

گفته می‌شود بسیاری از ویژگی‌های ASD نشان دهنده تمایلات شناختی و رفتاری مردانه مانند توجه به جزئیات به جای تصویر کلی، علاقه به اشیاء به جای تجربه‌های اجتماعی، توانایی عددی و ریاضی و حتی اختلال در زبان هستند. کودکان مبتلا به ASD دارای دایره واژگان گسترده‌ای هستند، اما نمی‌توانند آن را به مکالمه تبدیل کنند.

با وجود مطالعات بسیاری که ارتباط بین واکسن و اوتیسم را رد کرده‌اند، باور به این موضوع که اوتیسم ممکن است در اثر واکسن‌های حاوی جیوه رخ دهد، هنوز وجود دارد.

درمان اختلال طیف اوتیسم (ASD)

در حال حاضر هیچ درمانی برای اختلال طیف اوتیسم (ASD) وجود ندارد. با این حال، مداخله زودهنگام می‌تواند به کاهش چالش‌های مرتبط با آن کمک کند. سازمان ملی سلامت روان توصیه می‌کند که درمان مناسب برای هر فرد مبتلا به ASD یکسان نیست، اما متخصصین بالینی می‌توانند با بیمار و خانواده‌اش همکاری کرده و برنامه درمانی موثری را برای او مشخص کنند.

مداخلات درمانی و آموزشی می‌توانند به فرد مبتلا به ASD کمک کنند تا مهارت‌های اجتماعی و عملی مهمی را یاد بگیرد و رفتارهای منفی خود را تا حد امکان کاهش دهد.

تحلیل رفتار کاربردی (ABA) یک روش تحلیل رفتاری است که بر تقویت رفتارهای خاصی مانند تعامل، بهداشت و وظایف خانگی یا شغلی تمرکز دارد، در حالی که رفتارهای منفی مانند خودآزاری و بیش‌فعالی را کمینه می‌کند. این روش می‌تواند برای کودکان و بزرگسالان با علائم خفیف یا شدید از ASD استفاده شود. تراپیست می‌تواند در مدرسه، خانه و یا مراکز اجتماعی روی پیشرفت درمان نظارت داشته باشد و در صورت لزوم آن را اصلاح کند.

بعضی از نوع‌های تراپی که می‌توانند به درمان کمک کنند شامل تراپی شغلی هستند که به تقویت مهارت‌های ضروری زندگی مانند لباس پوشیدن، خوردن و مهارت‌های حرکتی ظریف مانند نوشتن یا رنگ آمیزی، تراپی یکپارچگی حسی و نوع‌های دیگری از تراپی‌هایی که بر روی مهارت‌های ارتباطی کلامی و غیرکلامی تمرکز دارند، می‌توان اشاره کرد. یکپارچگی حسی به فرد مبتلا به ASD کمک می‌کند تا با تجربه‌های حسی آزاردهنده خود مانند بینایی، شنوایی و لمس کنار بیاید.

اگرچه در حال حاضر داروی خاصی برای علائم اصلی ASD وجود ندارد، اما پزشک ممکن است دارویی را برای کمک به تسکین مشکلاتی مانند خشونت، بیش‌فعالی، اضطراب یا افسردگی تجویز کند.

در نتیجه، با وجود عدم وجود درمان کامل برای ASD، مداخله زودهنگام و تراپی‌ها می‌توانند به فرد مبتلا به ASD در یادگیری مهارت‌های مهم و کاهش رفتارهای منفی کمک کنند. برنامه‌های درمانی باید به نیازهای منحصر به فرد هر فرد سازگار باشند و پیشرفت همیشه باید با دقت پایش شود.