تهیه شده توسط: گروه محتوایی تفاوتچی نویسنده: امین فتحی
مانند موارد دیگری مانند اضطراب، دیابت و اختلالات رشد، اوتیسم نیز انواع مختلفی دارد. به عنوان مثال، برای اضطراب، پنج نوع کاملاً مجزا وجود دارد که هر کدام علائم خاص خود را دارند. در بررسی انواع اوتیسم باید به این نکته اشاره کرد که اگرچه اوتیسم طیف وسیعی را شامل می‌شود، اما این عارضه به طور کلی در سه شاخه اصلی جداگانه تقسیم‌بندی شده است.
برای بهتر درک کردن این موضوع، می‌توانید به سایه‌های آبی‌رنگ در یک طیف نوری فکر کنید. همه این سایه‌ها را می‌توان به صورت فنی آبی در نظر گرفت، اما در تغییر از حالت روشن‌تر به تیره‌تر، متغیر هستند. این امکان وجود دارد که انواع اوتیسم نیز به همین ترتیب در نظر گرفته شوند. به عبارت دیگر، برای یک فرد مبتلا به اوتیسم، گستره‌ای از علائم از خفیف تا شدید وجود دارد که ممکن است ظاهر شود.
شما ممکن است یکی از میلیون‌ها نفر باشید که در سراسر جهان تحت تأثیر اوتیسم قرار گرفته‌اند. همچنین ممکن است شخصی را بشناسید که مبتلا به این اختلال است یا اینکه تأثیر اوتیسم را در مردم و جامعه درک کرده باشید. در هر صورت، توصیه می‌شود اطلاعات خود را در مورد انواع اوتیسم و شامل چه مواردی می‌شود، افزایش دهید. با انجام این کار، بهتر درک خواهید کرد که با افرادی که در این طیف هستند، چگونه تعامل و ارتباط مؤثری برقرار کنید و خود را به جای آنها قرار دهید.
طیف های مختلف اوتیسم چیست؟
با توجه به گزارش‌های منتشر شده توسط مؤسسه ملی سلامت روان، اختلال اوتیسم به‌عنوان یک "گروه از اختلالات رشدی" تعریف می‌شود که "شامل طیف گسترده‌ای از علائم، مهارت‌ها و میزان ناتوانی است". در افراد مبتلا به اوتیسم، سه ویژگی بارز مشاهده می‌شود که عبارتند از:
- رفتارهای تکراری و همچنین علایق محدود.
- علائمی که بر توانایی آنها برای عملکرد صحیح در جنبه‌های اجتماعی زندگی تأثیر می‌گذارد.
- مشکلات اجتماعی مداوم که می‌تواند برقراری ارتباط یا تعامل با دیگران را دشوار کند.
برای بررسی دقیق‌تر این موضوع، مناسب است دو دسته‌بندی کلی از علائم موجود در انواع اوتیسم را شناسایی کنید. در دسته اول، علائم مرتبط با رفتارهای ارتباطی و تعامل اجتماعی وجود دارد و در دسته بعدی، علائم مرتبط با رفتارهای محدودکننده و تکراری قرار می‌گیرد. در ادامه، با بررسی هر یک از این موارد، به آنها پرداخته شده است.
علائم مرتبط با رفتارهای ارتباطی و تعامل اجتماعی در انواع اوتیسم
- برقراری تماس چشمی کم یا ناسازگار.
- تمایل به نگاه نکردن یا گوش ندادن به دیگران.
- افراد مبتلا به اوتیسم، به ندرت از شی‌ء یا فعالیتی خاص لذت می‌برند که بخواهند آن را با اشاره به دیگران نشان دهند.
- پاسخ ندادن یا کند بودن به کسی که نام آنها را صدا می‌زند و یا از سایر تلاش‌های کلامی برای جلب‌توجه استفاده می‌کند.
- مشکل در داشتن یک ارتباط کلامی پیوسته.
- غالباً بدون توجه به علایق دیگران یا اینکه فرصتی برای پاسخگویی به آنها بدهند، در مورد موضوع موردعلاقه خود صحبت می‌کنند.
- داشتن حالات چهره، حرکات و ژست‌هایی که با آنچه گفته می‌شود مطابقت ندارد.
- داشتن لحن غیرمعمول.
- داشتن مشکل در درک دیدگاه شخص دیگر یا ناتوانی در پیش‌بینی یا درک اقدامات دیگران.
علائم مربوط به رفتارهای محدودکننده و تکراری اوتیسم
تکرار برخی رفتارها یا انجام اعمال غیرعادی، مانند تکرار کلمات یا عبارات به طرز نامأنوس که به آن "echolalia" معروف است، و داشتن علاقه شدید و پایدار به موضوعات خاص مانند اعداد، جزئیات یا حقایق، و داشتن علایق متمرکز بیش از حد مانند تفکر افراطی درباره اشیاء متحرک یا بخش‌هایی از آنها، و ناراحت شدن از تغییرات جزئی در یک روال و حساسیت کمتر یا بیشتر نسبت به ورودی‌های حسی مانند نور، صدا، لباس یا دما در مقایسه با دیگران، همگی علائمی هستند که در هر دو دسته‌بندی اوتیسم مشاهده می‌شوند.
این علائم معمولاً در اوایل زندگی (تا دو سالگی) مشاهده می‌شوند و شناخت این موارد بسیار مهم در تشخیص اوتیسم در کودکان است. با این حال، در بسیاری از افراد، اوتیسم تا سن مدرسه یا حتی دبیرستان تشخیص داده نمی‌شود. شدت علائم و درک شخصی از این علائم می‌تواند در تشخیص اوتیسم تأثیر قابل توجهی داشته باشد.
افراد مبتلا به اوتیسم ممکن است در حدی خفیف این علائم را نشان دهند، در حالی که برخی دیگر به شدت تحت تأثیر آنها قرار می‌گیرند. به همین دلیل، شناخت انواع اوتیسم بسیار ضروری است. در واقع، هر نوع اوتیسم با درجات متفاوتی از علائم تعریف می‌شود. در ادامه، سه شاخه اصلی اوتیسم مورد بررسی قرار گرفته است.
اختلال اوتیسم
این نوع اوتیسم که به طور عمومی به آن به عنوان "اوتیسم کلاسیک" اشاره می‌شود، معمولاً همان نوعی است که وقتی کلمه "اوتیسم" را می‌شنوید در ذهنتان تداعی می‌شود. افرادی که با اختلال اوتیسم کلاسیک مبتلا هستند، دارای "تأخیر قابل توجه در زبان، چالش‌های اجتماعی، ارتباطی و رفتاری و علایق غیرعادی" هستند. این افراد معمولاً با مشکلات ذهنی همراه می‌شوند. اوتیسم کلاسیک به عنوان شدیدترین و رایج‌ترین نوع اوتیسم در نظر گرفته می‌شود.
افراد مبتلا به اختلال اوتیسم ممکن است دشواری‌هایی در ارتباط با دیگران داین نوع طیف از انواع اوتیسم را می‌توان به عنوان "اوتیسم کلاسیک" نیز معرفی کرد که معمولاً همان موردی است که افراد با شنیدن کلمه "اوتیسم" در ذهنشان تداعی می‌شود. مبتلایان به اختلال اوتیسم کلاسیک دارای "تأخیر زبانی قابل‌توجه، چالش‌های اجتماعی، ارتباطی، رفتارها و علایق غیرعادی" هستند. این افراد معمولاً دچار ناتوانی‌های ذهنی نیز می‌شوند. این نوع اوتیسم، شدیدترین گونه‌ی اوتیسم و همچنین شایع‌ترین آن در نظر گرفته می‌شود.
افرادی که اختلال اوتیسم دارند، ممکن است با لمس شدن توسط افراد دیگر مشکل داشته باشند. اغلب رفتارهای محدود یا تکراری انجام می‌دهند و برقراری ارتباط با دیگران برایشان دشوار است. یک نکته مهم در مورد انواع اوتیسم این است که علائم بیشتر در آنها مشابه بوده ولی شدت و ضعف آنها متفاوت است.
در برخی موارد دیده شده است که برای بیان انواع اوتیسم از واژه "سطح" استفاده می‌شود. به طور کلی اختلال اوتیسم در سه سطح مختلف توصیف می‌شود و شدت علائم در سطح سه بسیار شدیدتر از سایر سطوح است. کارشناسان انجمن حمایت از افراد مبتلا به اوتیسم (Autism Speaks) سطوح اوتیسم را با جزئیات بیشتری مورد بحث قرار می‌دهند و از راهنمای تشخیصی و آماری انجمن روان‌پزشکی آمریکا (DSM-5) برای اختلالات روانی استفاده می‌کنند.
آنها سطح سه را به عنوان "نیاز به حمایت بسیار اساسی"، سطح دو را "نیاز به حمایت قابل‌توجه" و سطح یک را "نیاز به حمایت" تعریف می‌کنند. تعیین این سطوح به مشخص کردن میزان حمایت و توجهی که فرد در هر یک از انواع اوتیسم نیاز دارد، کمک می‌کند. سندرم آسپرگر به عنوان شکلی خفیف‌تر از اوتیسم تلقی می‌شود و ارتباط نزدیاین نوع اوتیسم را می‌توان به عنوان "اوتیسم کلاسیک" نیز شناخت که معمولاً همان نوعی است که افراد با شنیدن کلمه "اوتیسم" در ذهنشان تداعی می‌شود. افراد مبتلا به اختلال اوتیسم کلاسیک دارای "تأخیر زبانی قابل‌توجه، چالش‌های اجتماعی، ارتباطی، رفتارها و علایق غیرعادی" هستند. همچنین، این افراد معمولاً دچار ناتوانی‌های ذهنی نیز می‌شوند. اوتیسم کلاسیک به عنوان شدیدترین و رایج‌ترین نوع اوتیسم در نظر گرفته می‌شود.
افراد مبتلا به اختلال اوتیسم ممکن است مشکلاتی در برقراری ارتباط با دیگران داشته باشند و دارای رفتارهای محدود و تکراری باشند. در این نوع اوتیسم، علائق و رفتارهای غیرعادی نیز مشاهده می‌شود. یک نکته مهم درباره انواع اوتیسم این است که علائم آنها ممکن است مشابه باشد، اما شدت و ضعف آنها متفاوت است.
در برخی موارد، استفاده از واژه "سطح" برای توصیف انواع اوتیسم دیده می‌شود. به طور کلی، اختلال اوتیسم در سه سطح مختلف توصیف می‌شود و شدت علائم در سطح سه بسیار شدیدتر از سایر سطوح است.
سندرم آسپرگر (خفیف‌ترین حالت از انواع اوتیسم)
در ارزیابی انواع اوتیسم، مشاهده شده است که افراد مبتلا به سندرم آسپرگر دارای ضعیف‌ترین علائم هستند. در واقع، این افراد ممکن است تجربه‌های مشابه با سایر گونه‌ها را داشته باشند، اما عموماً شدت بروز این علائم در آنها کمتر است. علاوه‌بر چالش‌های اجتماعی، افراد مبتلا به سندرم آسپرگر رفتارها و علایق غیرمعمولی نیز دارند. این علائم می‌توانند به عنوان تمام چیزی در نظر گرفته شوند که افراد در این طیف تجربه می‌کنند، زیرا مشکلات زبانی یا ناتوانی ذهنی بر روی افراد مبتلا به آسپرگر تأثیر نمی‌گذارد.
کارشناسان اوتیسم در برنامه‌های تحلیل رفتاری کاربردی، 10 ویژگی مشترک افراد مبتلا به سندرم آسپرگر را فهرست کرده‌اند که شامل موارد زیر می‌شود:
- علاقه فکری یا هنری
- تفاوت‌های گفتاری
- تأخیر در رشد حرکتی
- مهارت‌های اجتماعی ضعیف
- ایجاد مشکلات روانی مضر
- توجه افراطی به جزئیات
- سماجت‌های بیش‌ازحد
- دوری کردن از اجتماعات
- کمال‌گرایی
- اصرار بیش از حد به تکرار روالهای روزانه
اختلالات رشد فراگیر
به‌عنوان "اوتیسم غیرمعمول" نیز شناخته می‌شود، این نوع از اختلال طیف اوتیسم. افرادی که تنها برخی از معیارهای دو نوع دیگر را دارند، عموماً در اختلالات رشد فراگیر قرار می‌گیرند. آنها علائم خفیف‌تر یا کمتری را تجربه می‌کنند. افراد مبتلا به اوتیسم غیرمعمول در واقع فقط با چالش‌های اجتماعی و ارتباطی مواجه می‌شوند. آنها عموماً در بالاترین سطح عملکرد در اوتیسم قرار دارند و به سادگی در هیچ‌یک از دسته‌ها یا انواع دیگر اختلالات طیف اوتیسم قرار نمی‌گیرند.
در بسیاری از موارد، کودکان خردسال ابتدا در دسته اختلالات رشد فراگیر قرار می‌گیرند پس از نشان دادن علائم خفیف اوتیسم. بعد از بررسی‌های بیشتر، ممکن است مشخص شود که کودک واقعاً در سطح یک یا دو از انواع اوتیسم قرار دارد. در بعضی موارد، ثابت می‌شود که کودک در واقع هیچ اختلال طیف اوتیسمی ندارد. در ادامه، نقل‌قولی از کارشناسان اوتیسم در برنامه‌های تحلیل رفتار کاربردی آورده شده است به منظور بهتر شناخت اختلالات رشد فراگیر:
"اگر فردی چالش‌های اجتماعی و ارتباطی دارد، معمولاً تشخیص اختلالات رشد فراگیر در نظر گرفته می‌شود، اما به سادگی سایر علائم آسپرگر مانند وسواس در مورد موضوعات خاص، تأخیر در رشد یا رفتارهای ناهنجار را نشان نمی‌دهد. افراد مبتلا به اختلالات رشد فراگیر عموماً زندگی معمولی دارند و در بین دیگر انواع اوتیسم بالاترین سطح عملکرد را دارند. با این حال، ممکن است در رابطه با افراد، درک زبان، پذیرش تغییر در محیط یا روال‌ها و برخورد با احساسات خود مشکلاتی داشته باشند."
درمان انواع اوتیسم
مطالب زیر را آماده کرده‌ام که بنا به درخواست شما لغت‌بندی و جمله‌بندی آنها را تغییر دهم، اما معنای اصلی مطالب حفظ شده است:
اطلاعات در مورد انواع اوتیسم، می‌تواند به شما در درک بهتر افراد مبتلا به این اختلال کمک کند. تحقیقات اخیر، اطلاعات بیشتری را درباره اوتیسم، روش‌های درمانی و شناخت دقیق علائم فرد مبتلا منتشر کرده است. با این حال، در برخی موارد نیاز به تحقیقات بیشتر در این زمینه وجود دارد.
با پیشرفت در علم نوروفیدبک و استفاده از دستگاه لورتا نوروفیدبک، درمان اوتیسم امروزه ممکن است و نتایج امیدوارکننده‌ای را در چند سال اخیر به ارمغان آورده است. بسیاری از افراد این دستگاه را به عنوان درمان اصلی برای انواع اوتیسم توصیه می‌کنند. برای اطلاعات بیشتر، می‌توانید مقالات دیگر وبسایت مراکز علوم اعصاب و روانشناسی سایبر را مطالعه کنید یا از مشاوره رایگان متخصصان ما در چندین شعبه مراکز سایبر استفاده کنید. آنها به تمامی سوالات شما پاسخ داده و در نهایت، در صورت تمایل شما را به شعبه و شهر نزدیکتان معرفی می‌کنند تا درمان خود را شروع کنید.
افراد مبتلا به هر یک از انواع اوتیسم، می‌توانند زندگی کامل و شادی داشته باشند. با این حال، برخی نیاز به تشخیص زودهنگام این اختلال دارند. اگر علائمی که در این مقاله ذکر شده را در کودکی مشاهده کردید، حتماً آن را با والدین کودک در میان بگذارید تا به زودی مراحل درمان این اختلال را طی کنند. مداخله زودهنگام کلیدی است.
